ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 19.6.2019
SWD(2019) 283 τελικό
ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Πλαίσιο Πολιτικής Οδικής Ασφάλειας της ΕΕ 2021-2030
Επόμενα βήματα προς το “Vision Zero”
Εισαγωγή
Στο πακέτο «Europe on the Move» τον Μάιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε
μια νέα προσέγγιση της πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια , μαζί με ένα μεσοπρόθεσμο στρατηγικό σχέδιο δράσης.
Σκοπός αυτού του Εγγράφου Εργασίας Προσωπικού είναι να προσδιορίσει πώς είναι η νέα πολιτική μεταφραστεί σε δράση.
Ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώνονται σε τροχαία δυστυχήματα σε όλο τον κόσμο συνεχίζει να αυξάνεται. Σύμφωνα με την «Παγκόσμια Έκθεση Κατάστασης για την Οδική Ασφάλεια» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, έφτασε το 1,35 εκατ. μόνο το 2016.
Αυτό σημαίνει ότι, παγκοσμίως, περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν ως αποτέλεσμα τραυματισμών από οδική κυκλοφορία παρά από HIV/AIDS, φυματίωση ή διαρροϊκές ασθένειες. Τα δυστυχήματα είναι πλέον η πιο κοινή αιτία θανάτου μεταξύ παιδιών και νέων μεταξύ 5 και 29 ετών παγκοσμίως.
Σε σύγκριση με την παγκόσμια κατάσταση, η Ευρώπη τα πηγαίνει σχετικά καλά, χάρη στην αποφασιστική δράση σε επίπεδο Ε.Ε., εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Μεταξύ 2001 και 2010, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην ΕΕ μειώθηκε κατά 43% και μεταξύ 2010 και 2018 κατά άλλο 21%. Ωστόσο, 25.100 άνθρωποι εξακολουθούν να έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2018 και περίπου 135.000 τραυματίστηκαν σοβαρά.
Αυτό είναι ένα απαράδεκτο και περιττό ανθρώπινο και κοινωνικό τίμημα για την κινητικότητα. Σε μόνο σε νομισματικούς όρους, το ετήσιο κόστος των τροχαίων ατυχημάτων στην ΕΕ έχει εκτιμηθεί σε νέα μελέτη, ανέρχεται σε περίπου 280 δισεκατομμύρια ευρώ, που ισοδυναμεί με περίπου 2% του ΑΕΠ.
Επιπλέον, η πρόοδος στη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα σε ολόκληρη την ΕΕ έχει παραμείνει στάσιμη τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται πολύ απίθανο ο τρέχων μεσοπρόθεσμος στόχος της ΕΕ να μειώσει κατά το ήμισυ τον αριθμό των δρόμων θανάτους μεταξύ 2010 και 2026 , θα επιτευχθεί. Έχει σημειωθεί ακόμη μικρότερη πρόοδος πρόληψη σοβαρών τραυματισμών.
Σε ορισμένες χώρες με καλές επιδόσεις, τα ποσοστά θνησιμότητας έχουν ακόμη αυξηθεί ξανά τα τελευταία χρόνια.
Ενώ πρέπει να αναμένονται ορισμένες διακυμάνσεις, ειδικά εάν τα απόλυτα μεγέθη και δείγματα μεγέθη είναι μικρά, αυτές οι περιπτώσεις χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, μαζί με ανάλυση στους τύπους ατυχημάτων και τις ομάδες χρηστών που εμπλέκονται, προκειμένου να καταστεί δυνατή η έγκαιρη και αποτελεσματική πολιτική απάντηση.
Η ΕΕ επιβεβαίωσε τον φιλόδοξο μακροπρόθεσμο στόχο της, να πλησιάσει τους μηδενικούς θανάτους έως το 2050 (“Vision Zero”).
Με την έγκριση της Διακήρυξης της Βαλέτας για την οδική ασφάλεια του Μαρτίου 2017 στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, οι υπουργοί Μεταφορών της ΕΕ έθεσαν επίσης, για πρώτη φορά, στόχο για μείωση των σοβαρών τραυματισμών, δηλαδή να μειωθεί κατά το ήμισυ ο αριθμός των σοβαρών τραυματισμών στην ΕΕ έως το 2030 από με γραμμή βάσης το 2020.
Για να προχωρήσουμε προς αυτούς τους στόχους, μια νέα προσέγγιση ορίζεται στην επικοινωνία του «Europe on the Move».
Πρώτα απ ‘όλα, η νοοτροπία του “Vision Zero” πρέπει να επικρατήσει περισσότερο από ό,τι μέχρι τώρα, και τα δύο μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής και της κοινωνίας, γενικότερα. Τα τροχαία ατυχήματα είναι «σιωπηλοί δολοφόνοι», στο ότι
συχνά περνούν σχεδόν απαρατήρητοι στη δημόσια σφαίρα, παρόλο που, μαζί, σκοτώνουν τόσους ανθρώπους –γύρω στα 500– όσους χωρούν σε ένα jumbo jet κάθε εβδομάδα, μόνο στην Ευρώπη. Εμείς δεν δεχόμαστε τους θανάτους στον αέρα και δεν πρέπει πλέον να τους δεχόμαστε στο δρόμο – η προϋπόθεση αυτή, καμία απώλεια ζωής δεν είναι αποδεκτή χρειάζεται ενημέρωση όλων των φορέων που λαμβάνουν αποφάσεις για την οδική ασφάλεια.
Δεύτερον, πρέπει να εφαρμόσουμε το «Ασφαλές Σύστημα» σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό εκτίθεται με περισσότερες λεπτομέρειες στο σχετικό Κεφάλαιο 3 παρακάτω. Τα βασικά στοιχεία είναι η εξασφάλιση ασφαλών οχημάτων, ασφαλών υποδομών, ασφαλούς χρήσης του δρόμου (ταχύτητα, νηφάλια οδήγηση, χρήση ζωνών και κρανών) και καλύτερη φροντίδα μετά τη σύγκρουση, όλους τους καθιερωμένους και σημαντικούς παράγοντες στην προσέγγιση του Ασφαλούς Συστήματος.
Τρίτον, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε νέες τάσεις, όπως το αυξανόμενο φαινόμενο της απόσπασης της προσοχής από κινητές συσκευές. Ορισμένες τεχνολογικές εξελίξεις, πρώτα και κύρια σε συνδεσιμότητα και αυτοματοποίηση, θα δημιουργήσουν στο μέλλον νέες ευκαιρίες οδικής ασφάλειας μειώνοντας το ρόλο των ανθρώπινων λαθών. Ωστόσο, οι καλύτερες μηχανές δεν είναι ακόμη τόσο καλές όσο αντίστοιχα οι άνθρωποι, και τουλάχιστον στη μεταβατική φάση, αναδύονται νέοι κίνδυνοι, για παράδειγμα σχετίζονται με την παρουσία οχημάτων με ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών αυτοματοποιημένων/συνδεδεμένων ικανοτήτων, σε μικτή κυκλοφορία με «παραδοσιακά» οχήματα και ευάλωτους χρήστες του δρόμου όπως π.χ μοτοσικλετιστές, ποδηλάτες και πεζούς.
Αυτοματισμός καθώς και η οικονομία κοινής χρήσης (για παράδειγμα προγράμματα κοινής χρήσης αυτοκινήτου και ποδηλάτου) και τη συνεχή εξέλιξη νέων μορφών προσωπικής κινητικότητας (για παράδειγμα – τουλάχιστον το 2019 – ηλεκτρικά σκούτερ) παρέχουν επίσης νέες ευκαιρίες για την αντιμετώπιση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, ιδίως σε αστικές περιοχές. Όμως, ενώ αυτές είναι συναρπαστικές και πιο φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές μεταφοράς, εμείς πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι είναι ασφαλή. Οι κωμοπόλεις και οι πόλεις ειδικότερα βρίσκονται σε καλή θέση για την ανάπτυξη των συνεργειών μεταξύ μέτρων ασφάλειας και βιωσιμότητας: για παράδειγμα, λιγότερη χρήση αυτοκινήτου στις πόλεις σε συνδυασμό με ασφαλέστερα περιβάλλοντα για πεζούς και ποδηλάτες θα μειώσει τις εκπομπές CO2, βελτιώστε την ποιότητα του αέρα, μειώστε τη συμφόρηση – και συμβάλετε στην ανάπτυξη πιο δραστήριου και υγιούς πληθυσμού. Παρόμοιες συνέργειες μπορούν να βρεθούν στην παροχή ασφαλούς και οικονομικά προσιτής πρόσβασης στην κινητικότητα σε όλα τα μέλη της κοινωνίας, ιδιαίτερα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και το αυξανόμενο ποσοστό των ηλικιωμένων ανθρώπων. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, τώρα δίνεται μεγαλύτερη προσοχή και στο θέμα του φύλου, σε σχέση με την ασφάλεια (για παράδειγμα, μια νέα δοκιμή πρόσκρουσης με έμφαση στα συστήματα συγκράτησης που θα τεθεί σε ισχύ το 2022 διαθέτει επίσης ένα θηλυκό ομοίωμα δοκιμής σύγκρουσης).
Η Επιτροπή θα συνεχίσει να νομοθετεί, όπως και πριν, όπου χρειάζεται. Θα συμπληρώσουμε αυτές οι προσπάθειες με πιο εντατικές και συνεργατικές προσπάθειες για την ανάπτυξη ισχυρού ευρωπαϊκού δρόμου πολιτικές ασφάλειας με όλους τους ενδιαφερόμενους και να χρησιμοποιήσουν την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας για την προετοιμασία και δοκιμή νέων λύσεων που βασίζονται σε πολιτικές.
Τέλος, αυτοί οι προβληματισμοί σε επίπεδο ΕΕ προορίζονται επίσης ως συνεισφορά στον παγκόσμιο διάλογο σχετικά με οδική ασφάλεια, σε μια κομβική στιγμή στη «Δεκαετία Δράσης για την Οδική Ασφάλεια» του ΟΗΕ 2010-2020, με τις προετοιμασίες για την 3η Παγκόσμια Υπουργική Διάσκεψη για την Οδική Ασφάλεια στη Στοκχόλμη (19-20 Φεβρουαρίου 2020) σε πλήρη εξέλιξη. Δεν πρόκειται μόνο για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου και στόχους για την πρόληψη θανάτων και τραυματισμών στους δρόμους του κόσμου για την επόμενη δεκαετία, αλλά περίπου ενσωμάτωση της οδικής ασφάλειας περαιτέρω στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.